عوامل مؤثر بررشد قزل آلا

الف: عوامل محیطی 

ب: عوامل داخلی 

ج: عوامل تغذیه ای 

الف: عوامل محیطی:

1-نور: هرچه طول روز یا مدت تابش آن کوتاه تر باشد میزان رشد ماهی کاهش می یابد،قزل آلاهای جوان هنگامی که در معرض نور اضافی قرار داده شوند 13تا17درصد رشد بیشتری خواهند داشت.

2-تراکم ماهی:در پروزش ماهی قزل آلا در استخرهای بتونی تعداد ماهی نسبت زیادی در حجم کوچکی از آب نگهداری می شوند و تراکم مهی ها بالا می باشد و برخورد وتماس با هم نیز افزایش می یابد که برا جبران آن میزان اکسیژن محلول در آب بایدبالا باشدکه برای دسیابی به این شرایط میزان جریان آب ورودی به استخروسرعت تعویض آب باید بالاتر در نظر گرفته شود تا از تجمع مواد سمی نظیر آمونیاک در آب جلوگیری کند،همچنین غذادهی از جنبه مقدار و زمان آن به نحوی باشد که رقابت میان ماهی ها در گرفتن غذا منجر به بی غذاماندن تعدادی از آنها نشود.

3-دمای آب:ماهی قزل آلا جزء ماهیان سرد آبی است و محدوده زیستس حرارتی آن 0تا25 درجه است،در دمای 20درجه میزان اکسیژن آب محدود می شود چرا که غلظت آن در آب کاهش می یابد. رشد مطلوب مایان بنا به گونه آنها در دمای نزدیک به 16درجه سانتی گراد است اما در حالت کلی باید گفت که دمای آب تا حد زیادی به شرایط آب و هوایی منطقه احداث مزرعه بستگی داردریاریا،در صورت عدم وجود اکسیژن کافی در آب و نرسیدن اکسیژن کافی به بدن،فعالیتهای حیاتی ماهی دچار اختلال می گردد.میزان اکسیژن محلول در آب با جریان آن و وزش باد تغییر می کند، یکی از موارد تعیین کننده در این رابطه خود آب استخر است در صورتی که دمای آب در استخر از20درجه سانتی گراد بالاتر رودعمل حل شدن یا وارد شدن اکسیژن هوا تا حد زیادی کاهش می یابد و همچنین برای سایر فعالیتهایی که برای ماهی ها لازم هستند نظیر تنفس،هضم و جذب غذا اختلال ایجاد می گردد. بدین منظور بهتر است که دمای آب استخرهای پرورشی بین 12تا16 درجه باشد.

ماهی قزل آلا به دلیل اینکه به طور طبیعی تمایل زیادی به زندگی در آبهای سرد دارد نمی تواند آبهای با درجه حرارت بالای 20 درجه را تحمل کندو در چنین شرایطی تلفات شروع می شود. هر قدر میزان اکسیژن محلول در آب بالاتر باشد اعمال حیاتی ماهی به نحو مطلوبتر انجام می گیرد و در این حالت بهبود وضعیت سلامتی، تغذیه،رشد و سرانجام افزایش وزن و تولید مقدار بیشتر ماهی در مزرعه را خواهیم داشت. بسیاری از مراکز تکثیر ماهی برای دستیابی به رشد یکسان آب ورودی را از نظر درجه حرارت کنترل می کنند.باید توجه داشت که در هنگام انتقال بچه ماهیان در مراحل مختلف رشدبه دلیل حساسیت به تغییرات سریع درجه حرارت آب مراقبت زیادی انجام داد تا با شرایط جدید سازش یابند.

4-اکسیژن محلول: حداقل میزان اکسیژن مورد نیاز محلول در آب برای ماهی قزل آلا 5/5میلی گرم در لیترو برای تخم ها 7میلی گرم در لیتر است. قابلیت آب برای نگهداری اکسیژن بصورت محلول تحت تاثیر حرارت،فشار و نمکهای محلول در آب قرار دارد. به عنوان مثال آب شیرین با دمای 5 درجه سانتی گراد و فشار یک اتمسفر دارای قابلیت انحلال اکسیژنی معادل8/12 میلی گرم در لیتر و در دمای 20درجه 2/9میلی گرم درلیتر می باشد.اگر فشار اتمسفر کاهش یابد اکسیژن محلول نیز کاهش می یابد،این امر ممکن است برای مزادع پرورش ماهی در ارتفاعات بالا مشکلاتی ایجاد کند. با افزایش شوری آب قابلیت انحلال اکسیژن کاهش می یابد،اگر میزان اکسیژن محلول در آب از 4میلی گرم کمتر باشد موجب تلفات می گردد. باید سعی شود که آب ورودی به استخرهای پرورشی کاملا با اکسیژن اشباع شود.گذاشتن تخته شاندوردر ورودی هر استخرو استفاده از هواده درمراحل بحرانی و زمانی که تراکم ماهی زیاد است جهت افزایش اکسیژن می تواند سودمند باشد.در مزارع پروزش ماهی معمولا با بالارفتن دما ماهیان را بمنظور تسریع در رشد با غذای بیشتری تغذیه می کنند،طبعا میزان مصرف اکسیژن ماهیان نیزبطور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد،این در حالیست که قابلیت حل شدن اکسیژن درآب کاهش یافتهو در چنین مواقعی فضولات و باقی مانده های غذاکه در کف استخرها ته نشین شده است هم تجزیه می شوند،غیر از استخرهایی که دارای طراحی مناسبی هستند و مواد دفعی را با جریان آب خارج می کنند،و در طول مدت تاریکی گیاهان آبزی موجود نظیر جلبکها نیز اکسیژن را مورد استفاده قرار می دهند، بنا بر این اگر آب ورودی به استخر اشباع هم باشد تحت شرایطی نظیر تراکم بسیار زیادماهیان و درجه حرارت بالا ممکن است سطح اکسیژن آب به حد خطرناکی برسد. میزان جریان آب باید با عمق استخر تنظیم شودبطوری که سرعت تعویض آب حاصلمتناسب ا تراکم ماهیان موجود ،دمای آب و تغذیه ماهیان باشد. باید توجه کرد که محاسه حجم مفید استخر به انضمام فضاهایی که آب راکد است به درستی انجام شود.

بچه ماهیان مقدار بیشتری اکسیژن نسبت به ماهیان بزرگتر نیاز دارند،این عوامل بر لزوم اندازه گیری منظم میزان اکسیژن خصوصا در حرارت های بالا و تراکم زیاد دلالت می کند. برای بهبود وضعیت اکسیژن راهکارهای زیر پیشنهاد می شود: هوادهی بوسیله دستگاه های هواده،افزایش میزان جریان ورودی آب،جلوگیری از رشد زی شناوران در استخر و طراحی مناسب مزارع پرورش.

5- آمونیاک: گاز آمونیاک محلول در آب به دو صورت یونیزه((NH4و غیر یونیزه(NH3)

دریک معادله تعادل(NH3+H2O=NH4 OH)موجود می باشد که در حالت یونیزه به صورت گازو در حالت یونیزه بصورت آمونیوم می باشد. واکنش آمونیاک با آب از واکنش های تعادلی است که در آن از یک طرف یون هیدروکسید و آمونیوم و از طرف دیگرگاز آمونیاک و آب تشکیل می گردد. آمونیاک غیر یونیزه که بصورت گاز می باشدبیشترین سمیت را برای ماهیان دارد و غلظت بسیارکم آن به مقدار 02/0میلی گرم در لیتر برای بچه ماهیان نورس خطرناک است. اصولا نسبت بین آمونیاک آزاد و یونیزه به پی اچ آب بستگی دارد،در پی اچ بالاتر مقدار بیشتری آمونیاک یونیزه به آمونیاک آزاد تبدیل می شود.

آمونیاک محلول در آب به چند طریق ایجاد می گردد:

الف: تجزیه مواد آلی در استخرهای پرورشی

ب: دفع فضولات ماهی در کشت های متراکم

برای اداره صحیح مزرعه پرورش ماهی بخصوص در شرایطی مانند قلیایی بودن آبمیزان کم اکسیژن و درجه حرارت بالا،باید میزان آمونیاک اندازه گیری شود.با افزایش اکسیژن محلول بوسیله هوادهی که موجب کاهش پی اچ و با اسیدی نمودن محیط واکنش ترکیب به سویعدم تولید آمونیاک گازی پیش می رود،همچنین ارزیابی غذای مورد نیاز ماهی و غذادهی کنترل شده و افزایش جریان آب در سیستم های متراکم می توان تولید گاز آمونیاک را کنترل کرد.

6-پی اچ: پی اچ معیار سنجش اسیدی یا قلیایی بودن است که در محدوده بین 0تا14 تغییر می کند. از آنجا که پی اچ یک سنجش لگاریتمی،تغییر 1/0 واحد آن نشان دهندهتغییر قابل ملاحظه ای در اسیدیته آب می باشد. پی اچ آب استخر نباید خیلی متغیر باشد بلکه در دامنه 4/6تا9 ثابت بماند،تغییر پی اچ به ماهی استرس وارد می کند ولی در مناطق آهکی که آب حالت قلیایی دارد احتمال بروز این اتفاق بسیار کم است.این بدان علت است که چنین آبی حاوی مقدار زیادی نمک های محلول خصوصا نمک های کلسیم می باشد،این نمک ها از تغییر پی اچ آب جلوگیریمی کنند. آبهای اسیدی در مناطقی است که زمین دارای سنگهای آذرین می باشد،میزان کلسیم این آبها کم است.آبهای خیلی اسیدی ممکن است به دنبال شستشوی اسیدهای معدنی خاک توسط سیل ایجاد شود.

کاهش زیاد پی اچ آب می تواند به خونریزی در سطح آبشش ها و تلفات سنگین ماهیان منجر گردد.همچنین آب مزرعه اگر از میان جنگل های کاج عبور نمایدباعث ورود مواد اسیدی ویا افزایش فلزات در آب می شود،نمونه آن ورود منگنز و آلمینیوم از خاک این جنگلها به داخل آب است در چنین شرایطی افزودن آهک به جریان آب ورودی باعث کنترل پی اچ می شود.در پرورش ماهی استفاده از آبی که کمی قلیایی است به آبی که کمی اسیدی است برتری دارد اگر پی اچ از5/8تا9 بالاتر رود درصد بالایی از یونهای آمونیوم به آمونیاک آزاد تبدیل می گرددکه بر روی ماهیان اثر نامطلوب می گذارد، همچنین پی اچ زیاد قلیایی موجب صدمه زدن به آبشش و عدسی چشم ماهیان می گردد.

آبهای اسیدی با پی اچ کمتر از 5تا6 برای حیات ماهیان مناسب نبوده و افزایش یون هیدروژن مثبت سبب صدمه دیدن آبشش و لایه اپیدرم ماهی می شود.

7-گاز کربنیک: گازی است بی رنگ و بی بو که حلالیت زیادی در آب دارد و با توجه به غلظت کم آن درجه میزان آن در آب کم است. تمام آبهای طبیعی دارای مقدار گاز کربنیک هستند که در حالت تعادل میزان آن دو میلی گرم در لیتر است خزه ها باعث کاهش میزان گاز کربنیک محلول در آب و در نتیجه افزایش مقدار اکسیژن می گردند. کم شدن میزان گازکربنیک محلول در آب با افزایش میزان اکسیژن محلول در آن ارتباط مستقیم دارد.

اگر میزان گازکربنیک محلول در آب از 5/4 میلی گرم کمتر باشد نشانه اثر مواد معدنی حل شده در آب است این گاز به سه حالت در آب وجود دارد:گازکربنیک ،یون بیکربنات و یون کربنات. دی اکسید کربن به حالت آزاد برای ماهیان سمی می باشد.

گازکربنیک در شرایط زیر به حالت بحرانی خود می رسد:

الف- در هوای ابری و شبها بدلیل عمل تنفس زی شناوران گیاهی

ب- آب های زیر زمینی اسیدی

ج- در استخرهایی که بقایای غذای ماهیان و مواد آلی زسوب کرده باشد

د- هنگام تعویض آب استخر،کاهش آب ورودی یا کاهش ارتفاع آب استخر که سبب تجمع گازکربنیک تولید شده توسط ماهیان یا زی شناوران می گردد.

ه- در زمان حمل ونقل ماهی در داخل یک فضای بسته .

میزان گازکربنیک محلول در آب اگر ازحد 15تا20 میلی گرم در لیتر بالاتر رود موجب مرگ ماهیها می شود.

تدابیر کاهش گازکربنیک محلول در آب:

· هوادهی به آب ورودی

· بالا بردن اسیدیته آب با افزودن هیدروکسید کلسیم

· تنظیم میزان غذا با نیاز و مصرف ماهی

8- نیتریت: درعمل نیتریفیکاسیون یا عمل اکسیداسیون زیستی آمونیاک نیتریت به عنئان یک محصول حدواسط تولید می گردد. غلظت نیتریت معمولا در آب های طبیعی و مزارع پرورش ماهی سالم پایین بوده ولی در اثر افزایش آلودگی با مواد آلی یا کاهش اکسیژن افزایش می یابد نیتریت با هموگلوبین خون تشکیل مت هموگلوبین را می دهد که قدرت ظرفیت نگهداری اکسیژن آن تسبت به هموگلوبین بسیار کم می باشد.لذا اگر میزان غلظت آن در خون افزایش یابد منجر به مرگ ماهی در اثر نبود اکسیژن می شود ضمنا باید یادآور شد که میزان سمیت نیتریت با وجود یون کلرید در محیط افزایش می بابد.

9- نیترات: از پدیده اکسیداسیون زیستی آمونیاک و نیتریت ،نیترات حاصل میگردد، در مجموع نیترات برای ماهیان سمی نبوده ولی در غلظت های بیش از 400میلی گرم در لیتر برای ماهیان خطرناک است.

10- املاح محلول: مواد جامد محلول شامل کربنات ها، کلریدها،نیترات ها،سولفات ها و نمک های سدیم،پتاسیم،کلسیم و منیزیم است. در حقیقت مواد جامد محلول همان شوری آب رابیان می کند که بر حسب گرم و یا قسمت در هزار بیان می گردد. آب های شیرین طبیعی معمولا دارای شوری 1/0تا1 قسمت در هزار هستند. آبهای شور فشار اسمزی را کاهش داده و قزل آلا که میزان شوری تا 30 قسمت در هزار را تحمل می نماید چون جزء گونه های یوری هالین است و قابل پرورش در چنین شوری می باشد، اما شوری به میزان 10قسمت در هزار با موفقیت بیشتری همراه است.

11- فلزات سنگین: فلزات سنگین شامل روی،مس،جیوه،نیکل،کروم و آرسنیک است که بصورت های مختلف در طبیعت یافت می شوند. در آبهای سخت با پی اچ نزدیک به 8 و کربنات کلسیم بیش از 75 قسمت در هزار قابلیت سمی این ترکیبات کاهش می یابد. اثرات سمی مس و روی معمولا پس از یک یا دو روز روی ماهیان مشخص می شود و تلفات ناگهانی در جمعیت ماهیان رخ می دهد.

اثر سمی روی از مس بیشتر است، میزان بحرانی وجود روی و نیکل در حدود 5میلی گرم در لیتر می باشد،این املاح ممکن است سطح تخمدان و آبشش ها را پوشانده و موجب تلفات سنگین می شود.

ب: عوامل داخلی

1- اندازه ماهی: هرچه وزن و سن افزایش می یابد سرعت رشد نیز کاهش می یابد.

2- بلوغ جنسی: با ورود ماهی قزل آلا به دوره بلوغ جنسی از سرعت رشد آن کاسته می شود.

3- خصوصیات ارثی ماهیان: بعضی از ماهیان بر اساس خصوصیات جنسی که از والدین خود به ارث برده اند دارای رشد سریعتر و گروه دیگری از آنها دارای رشد کمتری اند.

ج: عوامل تغذیه ای

1- پروتئین ها: یکی از اجزای غذایی بسیار مهم است که برای ساخت بافتهای جدید بدن ماهی ورشد آن ضروری می باشد .پروتئین های گوناگون ازکنار هم قرار گرفتن نسبتهای متفاوت اسیدهای آمینی ساخته می شوند.هدف پرورش دهنده ماهی استفاده حداکثر از پروتئین وتبدیل آن به گوشت ماهی است.بعد ازهضم غذا در برابر هر گرم پروتئن 4کیلوکالری انرژی تولید می شود.در محیط طبیعی،ماهی قزل آلا گوشت خوار است بنابراین درشرایط پرورش این ماهیان به جیرهای غذای سرشاراز پروتئین نیاز دارند که مقدار مناسبی از این پروتئین از پودر ماهی تامین می شود.این بدان علت است که پروتئین های گیاهی ارزان قیمت حاوی تمامی اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز ماهی نیستند .

در مراحل مختلف میزان پروتئین مورد نیاز که باید در جیره غذایی قزل آلا موجود باشد عبارت است از:

· در اوایل دوره پرورشی 50درصد از مقدار کل جیره (برای تهیه غذای آغازی)

· در اواسط دوره پرورش40درصد از مقدار کل جیره( برای تهیه غذای رشد)

· در اواخر دوره پرورش 35درصد از کل جیره(برای تامین غذای پایانی)

مقادیر توصیه شده فوق مقدار پیشنهادی و کمترین مقدار پروتئین است که باید در جیره غذایی وجود داشته باشد زیرا افزودن و بالا بردن میزان این مقادیر ،اگرچه میزان رشد ماهی را افزایش می دهد به علت گران بودن پروتئین نسبت به سایر اجزای غذایی هزینه تولید هر کیلو گرم ماهی را بالا می برد. اجزای غذایی که برای تغذیه ماهی های قزل آلا بکار می رود ، به طور عمده شامل پودر ماهی ،ضایعات کشارگاهی دام وطیور،ماهی کیلکا،آرد سویا،آردذرت،کنجاله سویا و پودر خون است که مولتی ویتامین نیز برای رفع نقض پایین بودن میزان ویتامین ها به آن افزوده می شود.

2- چربی ها:

دومین جزء غذایی که باید در جیره قزل آلا موجود باشد و از نظر میزان اهمیت نیز بعد از پروتئین ها قرار می گیرد چربی ها هستند. نقش آنها در تامین انرژی در بدن ،ازطریق سوختن در سلول ها یا بافت های بدن و نقش دیگر آن در ساخت بافتهای جدید و رشد ماهی قزل آلا می باشد.

میزان نیاز ماهی به چربی در مراحل گوناگون به شرح زیر است:

· در اوایل دوره پرورش 15درصد از مقدار کل جیره(برای تهیه غذای آغازی)

· در اواسط دوره پرورش 12درصد از میزان کل جیره(برای تهیه غذای رشد)

· در اواخر دوره پرورش9درصد از مقدار کل جیره(برای تهیه غذای پایانی)

در بدن ماهی دو نوع چربی ذخیره می شود،یکی از آنها چربی طبیعی است که ماهی از پروتئین یا مواد قندی اضافی می سازد ، دیگری چربی ای است که به طور مستقیم از مواد غذایی حاصل می شود اگر بیش از حد مورد نیاز چربی به غذای ماهی افزوده شود، ممکن است باعث تلف شدن آن گردد.

منابع اصلی چربی برای غذای ماهی ها عبارتند از : آرد و روغن ماهی،آردپنبه دانه،سبوس برنج،گوشت تازه و ...

3- قندها:

یکی دیگر از مواد غذایی ضروری برای حیات و رشد ماهی است که باید در جیره غذایی قزل آلا وجود داشته باشد هنگامی که ماهی نتواند انرژی مورد نیاز خود را از سوزاندن پروتئین ها و چربی ها تامین کند ، قندها یا کربوهیدراتها در سلول های بدن ماهی می سوزند. در تغذیه طبیعی قزل آلا ، قندها نقشی ندارند ، اما در عمل در تهیه جیره غذایی قزل آلا از مواد غذایی استفاده می کنیم که در ترکیب خود دارای قند هستند ، مانند غلات. دو منبع عمده قندی در جیره غذایی ماهی ، شامل نشاسته( موجود در سیب زمینی و ...) رشته های گیاهی (ساقه گیاهان و ...) می باشند .

مشکلی که در مورد وجود قندها یا کربوهیدراتها در جیره غذایی قزل آلاوجود دارد این است که ماهی در هضم آنها در دستگاه هاضمه خود و جذب و وارد کردن آنها به خون خود محدودیت دارد و حتی در بهترین شرایط، حداکثر 60تا65درصد از کربوهیدراتها(مثلا نشاسته) موجود در غذا را هضم ودربدن خود جذب می کند و اگر مقدار قندها در جیره غذایی قزل آلا ازیک حدی بیشتر باشد،قسمت قابل توجهی از آن بدون آنکه هضم و در بدن ماهی جذب شود،از دستگاه هاضمه ماهی عبور می کند و از بدن بصورت مدفوع دفع می شود. وجود کربوهیدرات یا قند در جیره ،عبور مواد غذایی از دستگاه هاضمه را آسان تر و سریعتر می کندریا، بنابراین بالا بودن بیش از حد میزان کربوهیدرات در جیره غذایی به پروتئین ها و چربی های موجود در غذا فرصت هضم توسط دستگاه گوارش و جذب شدن آنها به بدن ماهی را نمی دهد و در نتیجه از دسترس ماهی خارج شده و علامت های مربوط به کمبود پروتئین و چربی را که شامل کاهش رشد و بیماری های ناشی از کمبود پروتئین هستند در بدن ماهی آشکار می شود. از طرفی، در صورتی که میزان قندها در جیره غذایی قزل آلا زیاد باشد ، بعد از هضم آن و تولید گلوکز(در اثر هضم قندها) کهجذب بدن ماهی می شود گلوکز اضافی و بیشتر از حد نیاز ماهی در کبد(بصورت گلیکوژن) ذخیره می شود و مشکلاتی از جمله زردشدن کبد ماهی را بوجود می آورد.

دلیل استفاده از قندها در جیره غذایی قزل آلا:

· بعنوان یک منبع تامین کننده انرژی ارزان قیمت،که به جای پروتئین و چربی مورد استفاده قرار می گیرد.

· موجب افزایش میزان چسبندگی اجزای غذایی به هم و دیرتر متلاشی شدن غذا ،بویژه غذاهای پیش ساخته کارخانجات تولید (پلت) می شود.

· استفاده از قندها باعث می شود که پروتئین موجود در غذا، بجای آنکه صرف تولید انرژی شود برای ساخت بافتها و اندام های جدید یا رشد ماهی و در نهایت افزایش میزان رشد ماهی استفاده می شود.

4- ویتامین ها

نوعی مواد آلی هستند که وجود انها به مقدار کم در جیره غذایی قزل آلاضروری است که تا رشد و سلامتی این ماهی را تامین کند و در بعضی از فعالیت های حیاتی پیچیده سلولی نیز نقش دارد . وجود هر یک از ویتامین ها به مقدار کافی در جیره غذایی ضروری است ،ویتامین های محلول در چربی در صورتی که مقدارشان در جیره غذایی بیش از حد نیاز باشد باعث ایجاد مسمومیت در قزل آلا می شود. البته در مراحل مختلف پرورش نیاز ماهی به عواملی از قبیل رشد ماهی،دمای آب و تغییرات محیطی وابسته است .

الف: ویتامین های محلول در آب

این ویتامین ها در صورت وجود در جیره غذایی به سرعت جذب بدن ماهی می شوند و مشکلات ناشی از کمبود آنها به ندرت در ماهی قزل آلا دیده می شود . از بین ویتامین های محلول در آب ، ویتامین سی بسیار مورد توجه است و در اثر کمبود آن علایمی نظیر خون ریزی در کبد،کلیه ها ، ماهیچه و ایجاد خمیدگی در استخوان ها دیده می شود.

این ویتامین ها عموما به صورت آنزیم و یا در انتقال انرژی عمل می کنند .

ب: ویتامین های محلول در چربی

مهمترین ویتامین این گروه ، ویتامین آ است . این ویتامین برای دید طبیعی ماهی بسیار مهم است و در حفاظت از پوست ماهی نیز نقش دارد و کمبود آن در جیره ماهی قزل آلا منجر به بیرون زدگی کره چشم و افزایش خطر عوامل بیماری زا در بدن ماهی می شود، از طرفی این کمبود باعث کاهش اشتها ، کندی رشد، کوچک شدن کبد،کم خونی، خون ریزی در چشم و پوست، خرابی باله هاف نرم شدن سرپوش آبششی و در مراحل بعد افزایش مرگ ومیر خواهد شد. بیشترین میزان جذب آن در غذا 900000 واحد بین المللی در هرکیلوگرم از غذاست .

ویتامین دی هم در محکم شدن استخوان بندی و جذب کلسیم و فسفر در روده کوچک نقش دارد . دیگر ویتامین محلول در چربی ویتامین ای است که به عنوان یک آنتی اکسیدان طبیعی عمل می کند، اثار کمود این ویتامین به ندرت بروز می کند زیرا در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد ولی کمبود آن در دمای 6تا 12 درجه سانتی گراد با علائمی چون: کاهش رشد، کاهش مصرف غذا و نرم شدن ماهیچه ها دیده می شود.

در مورد ویتامین های محلول در چربی توصیه می شود که مخلوطی شامل: 1630000 ویتامین آ، 110000 ویتامین ای، 88160ویتامین دی (اعداد بر اساس واحد بین المللی است)، 755/2 میلی گرم ویتامین ک به همراه ویتامین های محلول در آب شامل بیوتین 88/2 میلی گرم، ب12 5/5 میلی گرم،اسید فولیک 2204میلی گرم ،نیاسین 558 میلی گرم،ب2 22/13 میلی گرم و ب 1 8/8 میلی گرم را با آرد غلات مخلوط کرده وبه وزن 1000گرم رسانده و سپس از مخلوط فوق به نسبت 4% در جیره غذایی قزل آلا استفاده شود.

5- مواد معدنی

این مواد جزء اساسی غذای ماهی قزل آلا است . نقش آنها در سوزاندن غذا ، افزایش استقامت استخوانها، مداخله در تبادل آب با محیط اطراف و حضور در مایعات بدن می باشد.

عناصر معدنی هرچند به مقدار ناچیز در غذای ماهی وجود دارد ولی همین مقدار کم برای حیات آن بسیار ضروری است و باید در جیره وجود داشته باشد ،در غیر این صورت سلامت ماهی به خطر می افتد.